دنچر (denture) ، دندان مصنوعی یا دست دندان یک پروتز دندانی متحرک برای جایگزینی دندان های از دست رفته است. این پروتزها شامل مجموعه ای از دندان ها به همراه بخش هایی مشابه لثه برای برای برگرداندن دهان به فرم اولیه آن است. پروتزهای دندانی متحرک به دودسته ی کلی تقسیم می شوند: کامل و پارسیل (جزیی). از پروتزهای کامل در زمانی که تمامی دندان ها و از پروتزهای پارسیل در زمانی که یک یا چند دندان از دست رفته باشند، استفاده می شود.
اگر دندان های طبیعی خود را به دلیل بیماری های لثه ، پوسیدگی دندان ، ضربه و یا تصادف از دست داده باشید ، لازم است که دندان های از دست رفته را جایگزین کنید تا ظاهر صورت، غذا خوردن و صحبت کردن تان را بهتر کنید.
دندان های مصنوعی به نحوی ساخته می شوند که کاملا متناسب با فرم و شکل لثه و صورت باشند.
عناوین این نوشته:
Toggleدنچر یا دندان های مصنوعی کامل ، یک پایه از جنس اکریل های دندانپزشکی و به رنگ لثه هستند که بر روی فک قرار می گیرند. بخش پایه دندان مصنوعی فک بالا، کام (سقف دهان) شما را می پوشاند ، در حالی که بخش پایه دندان مصنوعی فک پایین شکل نعل اسبی دارد و زبان را در وسط خود جا می دهد.
دندان های مصنوعی به طور سفارشی در لابراتوار پروتزهای دندانی از قالب دهان ساخته می شود. دندانپزشک شما تشخیص می دهد که کدام یک از انواع پروتزهای دندان که در ادامه آنها را بررسی میکنیم، برای شما مناسب است.
از دست دادن دندان ها می تواند به دلیل پوسیدگی، بیماری های لثه، تصادفات و ضربه باشد. از دست دادن دندان، به هر علتی که باشد، سبب افتادگی عضلات، تو رفتگی گونه ها و لب ها ، ایجاد تغییرات ناخوشایند در ظاهر، تغییر نحوه ی صحبت کردن ، ادای کلمات و صداها و همچنین مشکلاتی در جویدن و بلع غذا می شود.
وقتی تمام یا تعداد زیادی از دندان های خود را از دست می دهید، عضلات صورت افتاده و آویزان می شوند و باعث می شود چهره شما پیرتر دیده شود. دندان های مصنوعی با پر کردن فضای پشت لب ها و گونه، میزان افتادگی عضلات را کمتر می کند و سبب می شوند چهره شما جوان تر و با نظاط تر دیده شود.
دندان های مصنوعی ظاهر لبخند را هنگامی که دندان هایتان را از دست داده اید بهبود می بخشد، از بافت های دهان مثل لب، زبان و گونه ها حمایت می کند. همچنین به صحبت کردن و تلفظ صحیح کلمات کمک می کند. دندان مصنوعی به شما توانایی جویدن می دهد و کمک می کند که رژیم غذایی تان به وضعیت قبلی آن برگردد.
دنچر یا دندان مصنوعی کامل پروتزهای متحرکی هستند که جایگزین تمامی دندان های طبیعی شما می شوند. پروتزهای کامل به دو روش معمول و یا فوری ساخته شوند. پس از خارج کردن دندان ها از دهان بافت دهان شروع به تغییر میکند. لثه و استخوان فک دچار تحلیل می شوند و جای خالی دندان خارج شده با استخوان پر می شود.
برای ساخت دندان مصنوعی کامل این است که بعد از خارج کردن دندان ها هشت تا دوازده ماه صبر کنیم تا تمامی تغییرات احتمالی در وضعیت فک انجام شود و استخوان فک و لثه به یک حالت نسبتا پایدار و بدون تغییر بعدی برسند و پس از آن برای ساخت دندان مصنوعی اقدام کنیم.
برخلاف روش معمول، دندان مصنوعی قبل از کشیدن دندان ها ساخته می شود و می توانید بلافاصله پس از خارج کردن دندان ها از آن استفاده کنید و به این ترتیب مدت زمان بی دندانی را کاهش دهید. اما همانطور که گفتیم بافت لثه و استخوان، بعد از خارج کردن دندان ها به مرور زمان دچار تغییرات زیادی می شود و دندان مصنوعی فوری نیاز به تنظیمات زیادی دارد تا با این تغییرات مطابقت پیدا کند. در واقع دندان مصنوعی فوری فقط یک راه حل موقتی است که تا زمان ساخته شدن دندان مصنوعی به روش معمول آن بی دندان نباشید.
دنچر یا دندان مصنوعی پارسیل پروتزهای متحرکی هستند که جایگزین تعدادی از دندان های طبیعی شما می شوند. زمانی که یک یا چند دندان خود را از دست داده باشید و دندان ها و یا ساختارهای دهان استحکام کافی برای قرار دادن پروتزهای ثابت( ایمپلنت، روکش و پل های دندانی ) نداشته باشند، می توان از دندان مصنوعی پارسیل استفاده کرد.
پروتز پارسیل متحرک( دندان مصنوعی جزیی) معمولاً از دندانهای جایگزین متصل به پایه آکریلی صورتی( به رنگ لثه) تشکیل شده است. گاهی اوقات لازم است که به وسیله یک چارچوب فلزی دندان مصنوعی پارسیل تقویت شود تا بهتر در دهان قرار بگیرد. از دندان های مصنوعی جزئی در صورتی استفاده می شود که چند دندان در دهان باقی مانده باشد.. دندان مصنوعی جزیی نه تنها فضاهای خالی ایجاد شده توسط دندانهای از دست رفته را پر می کند ، بلکه از تغییر موقعیت و چرخش دندان های باقی مانده نیز جلوگیری می کند.
یکی از رایج ترین پروتزهای پارسیل( جزیی ) هستن. برای ساختن آنها، دندان های مصنوعی را روی یک فریم فلزی محکم قرار می دهند. جنس این فریم فلزی از آلیاژهای کروم-کبالت نازک، سبک و محکم است. این پروتزها عمر بالایی دارند و به خوبی در دهان قرار میگیرند. فریم فلزی این پروتزها کمک می کند که دندان مصنوعی در دهان ثابت بماند و میزان لغزیدن آن بسیار کم بشود.. این پروتزها بسیار سبک هستند و باعث احساس راحتی می شوند.
روش معمول برای ساخت دندان مصنوعی جزیی هستند. در این روش دندان های مصنوعی بر روی یک لایه از رزین آکریلی به رنگ لثه قرار می گیرد. این پروتزها معمولا قیمت کمتری دارند، راحت تر و سریعتر ساخته می شوند و اگر آسیبی ببینند، قابل تعمیر هستند. از طرف دیگر این پروتزها ضعیف تر هستند و برای افزایش مقاومت آنها، لازم است حجم بیشتری از ماده ی آکریل استفاده کنیم، در نتیجه این پروتزها کمی حجیم تر می شود. به علت ضخامت بیشتر این پروتزها، زمان بیشتری طول می کشد تا به آنها عادت کنید.
معمولا در افرادی استفاده می شود که به مواد فلزی یا آکریل حساسیت دارند. این پروتزها از یک رزین نایلون ترموپلاستیک انعطاف پذیر نازک و سبک ساخته شده است. از آنجا که پروتزهای جزئی انعطاف پذیر از مواد ترموپلاستیک( حساس به گرما ) ساخته شده است ، می توان به راحتی آنها را دستکاری کرد تا متناسب با دهان شما باشند. برای ساخت این پروتزها دندانپزشک قالبی از دهان تهیه می کنند، سپس ، مواد داغ شده را به داخل قالب تزریق می کنند. اکثر استفاده کنندگان از این نوع پروتز بسیار راضی هستند.
بعد از کشیدن دندان ها، با گذشت زمان لثه و استخوان فک دچار تغییر می شوند. کم کم از میزان حجم استخوان کم شده و استخوان تحلیل می رود. هر چه میزان تحلیل استخوان بیشتر باشد، میزان گیر دندان مصنوعی کمتر می شود و دندان مصنوعی میتواند در دهان شل بشود و بلغزد. برای جلوگیری از این حالت می توان از اور دنچرها استفاده کرد.
اوردنچرها دندان های مصنوعی هستند که بر روی دندان های طبیعی و یا ایمپلنت ها قرار می گیرند.
برای استفاده از اوردنچرهای متکی بر دندان، نیاز به چند دندان پایه ای سالم داریم. این دندان ها درمان ریشه شده و اندازه ی آن ها کوتاه می شود و دندان مصنوعی بر روی آنها سوار می شوند.
ایمپلنت های دندانی، ساختارهایی شبیه به یک ریشه مصنوعی دندان هستند که در استخوان فک کاشته می شوند. این ایمپلنت ها می توانند پایه ای برای قرار دادن دندان های مصنوعی باشند و با این روش از استخوان فک حمایت کنند و مانع تحلیل رفتن آن شوند.
PEEK یا Polyetheretherketone یک پلمیر پزشکی است که می تواند جایگزین رزین های آکریلی و فریم های کروم-کبالت شود. این پلمیر مقاومت بالا و رنگ بسیار طبیعی دارد. این ماده به صورت دیجیتالی طراحی و ساخته می شود. از این ماده در ساخت پروتزهای پارسیل، پروتز ایمپلنت و اوردنچرهای متکی بر ایمپلنت استفاده می شود.
PEEK سازگاری زیستی بسیار بالایی دارد و مطالعات زیادی عدم سمیت آن را اثبات کرده است در واقع PEEK، در مقایسه با فلز که می تواتند منجر به واکنش های آلرژیک در ۱۵ درصد افراد شود، گزینه ایده آل تری است.
پروتزهای PEEK به خاطر رنگ طبیعی که دارند، زیباتر هستند. این پروتزها استحکام بالایی دارند و به راحتی می توانند جایگزین فلز شوند. از آنجایی که این پروتزها به صورت دیجیتال و با سیستم های CAD-CAM طراحی می شوند، بسیار دقیق هستند. از طرف دیگر بیمار با این پروتزها راحت تر است، چرا که این پروتزها بسیار سبک هستند، سقف دهان را نمی پوشاند ، بیمار دیگر طعم فلز را در دهان خود حس نمی کند ، می تواند طعم ودمای غذایی که می خورد یا نوشیدنی که می نوشد را بهتر حس کند ، راحت تر صحبت کند و در نتیجه احساس طبیعی تری با پروتزهای PEEK دارد.
دندان های مصنوعی PEEK به خاطر خاصیت ارتجاعی که دارند، حداقل فشار ممکن را به دندان های پایه وارد می کنند.
اصطلاح “دیجیتال” در اینجا برای توصیف ساخت دندان مصنوعی با سیستم های CAD-CAM استفاده می شود. در این روش به جای قالب گیری های معمول، با استفاده از اسکنرهای داخل دهانی، تصاویر مورد نیاز از فک و لثه تهیه می شود. داده های جمع آوری شده به نرم افزارهای مخصوص طراحی ارسال می شود. این نرم افزار، پروتز مورد نظر را طراحی می کند. در مرحله ی اول، یک نمونه اولیه از پروتز ساخته می شود. این نمونه داخل دهان امتحان می شود تا مشکلات آن برطرف شود. بعد از انجام اصلاحات نمونه اولیه، از آن اسکن تهیه می شود و با اسکن اولیه ادغام می شود تا به ساخت دندان مصنوعی نهایی کمک کند.
دندان های دیجیتال بسیار دقیق و کاملا متناسب با فک و چهره شما هستند، این دندان های مصنوعی کیفیت بالا و عمر طولانی دارند دندان های مصنوعی دیجیتال به مراجعه کمتری به دندانپزشک نیاز دارند و سریع تر ساخته می شوند و چون نیازی به قالب گیری سنتی ندارد بسیار راحت تر هستند.
دندان های مصنوعی می توانند اعتماد به نفس و عزت نفس شما را افزایش دهند، ظاهر و لبخند شما را بهبود می بخشند، از عضلات صورت شما پشتیبانی کنند، درمان ارزانتری نسبت به ایمپلنت ها هستند، صحبت کردن شما را بهتر کنند، جویدن غذا را آسانتر کنند، دندان های مصنوعی به راحتی تمیز می شوند و به صورت اختصاصی برای شما ساخته شده اند.
ساختن دندان های مصنوعی یک فرآیند طولانی است، تمیز کردن و مراقبت از آنها برای بسیاری از افراد کار سخت و ناراخت کننده ای است، نمی توان غذاهای خیلی سفت با آن ها خورد، عادت کردن به آنها زمان می برد، برای راحت صحبت کردن به آنها نیاز به تمرین دارید، می توانند روند تحلیل استخوان را سریعتر کنند. با از بین رفتن استخوان فک، با گذشت زمان ، نیرویی که بیمار را قادر به گاز گرفتن می کند، به شدت کاهش می یابد. دندان های مصنوعی حجیم هستند و معمولا سقف دهان را می پوشانند . پروتزهای پارسیل( جزیی ) می توانند سبب آسیب و خرابی دندان های مجاور بشوند.
بله ، می توان از ایمپلنت های دندانی برای پشتیبانی از پل های دندانی و نیز به عنوان پایه برای دنچرهای کامل یا پارسیل ثابت استفاده کرد. این روش هزینه بیشتری ئارد ، اما ایمپلنت و پل های دندانی احساسی شبیه به دندان های واقعی ایجاد میکنند.. ایمپلنت های دندانی در حال تبدیل شدن به جایگزینی برای پروتزهای دندانی متحرک هستند اما همه کاندیدای کاشت ایمپلنت نیستند.
گزینه دیگر بریج ها (پل های دندانی) هستند. برای ایجاد بریج دندان نیاز به دندان های سالم در دو طرف ناحیه بی دندانی داریم. برای ساختن پل های دندانی، دندان های دو طرف را تراش می دهند و از آنها به عنوان پایه استفاده می کنند. پل های دندانی ثابت هستند و به دندان های پایه چسبیده می شوند.
اکثر ارائه دهندگان بیمه دندانپزشکی بخشی یا تمام هزینه دندان مصنوعی را تأمین می کنند. با این حال ، با بیمه خود تماس بگیرید تا از جزئیات آنچه در این زمینه پوشش می دهد ، مطلع شوید.
روند ساخت دندان مصنوعی چند هفته طول می کشد و نیاز به چند ملاقات مختلف با دندانپزشک دارد. در طی چند جلسه اول، چند قالب مختلف از دهان شما تهیه می شود و با استفاده از آنها تناسب و اندازه فک های شما به دست می آید. سپس این قالب ها برای لابراتوار پروتزهای دندانی ارسال می شود. در آنجا با استفاده از مواد و تکنیک های خاص، مدل فک، لثه و دندان ها شبیه سازی می شود. در بین این مراحل نیاز است که شما به دندانپزشک مراجعه کنید و الگوهای ساخته شده را امتحان کنید تا شما و دندانپزشک از مناسب و درست بودن همه ی مراحل مطمئن شوید.. شکل و رنگ دندان های مصنوعی قبل از ساخت نهایی دندان مصنوعی تنظیم می شود.
دندان های مصنوعی از چه موادی ساخته شده اند؟
امروزه از رزین های آکریلی برای ساخت دندان های مصنوعی استفاده می شود. رزین اکریلی سخت ، شفاف و فاقد بو و سمیت هستند. به راحتی می توان آن را ترمیم کرد و نسبتاً ارزان است. همین امر آن را به کاندیدای مناسب برای ساختن دندان مصنوعی تبدیل کرد. از این رزین ها برای ساخته بخش پایه ای دندان مصنوعی که به رنگ لثه است، استفاده می شود.
دندانپزشک به شما آموزش های لازم در مورد نحوه ی گذاشتن و برداشتن دندان های مصنوعی و مدت زمانی که باید از آن استفاده کنید، می دهد
در طی چند روز اول پس از گذاشتن دندان مصنوعی ، ممکن است از شما خواسته شود که آن را به طور مداوم و حتی در زمان خواب استفاده کنید. اگرچه این کار ممکن است ناخوشایند باشد ، اما سریعترین راه برای شناسایی مناطقی است که ممکن است نیاز به تنظیم مجدد داشته باشند. پس از انجام تنظیمات ، باید دندان مصنوعی را هنگام شب و قبل از خواب بردارید. این کار اجازه می دهد تا بافت لثه استراحت کنند و زبان و لثه بتوانند به طور طبیعی تحریک و پاک سازی شوند.
دندان های مصنوعی جدید ممکن است در چند هفته اول کمی حس عجیب و سنگینی داشته باشند. ممکن است حس کنید دندان های مصنوعی شل هستند. این حس طبیعی است و شما به کمی زمان نیاز دارید تا عضلات گونه ، لب و زبان به دندان مصنوعی عادت کنند و یاد بگیرند که آنها را در جای خود نگه دارند.
ممکن است در ابتدا احساس درد جزئی داشته باشید و جریان بزاق شما به طور موقت افزایش پیدا کرده باشد.. زمانی که دهان شما به دندان مصنوعی عادت کند ، این مشکلات باید برطرف شوند.
غذا خوردن با دندانهای مصنوعی نیاز به کمی تمرین دارد. ممکن است برای بعضی افراد چند هفته اول ناخوشایند باشد.
برای اینکه به دندان مصنوعی جدید عادت کنید ، باید غذا خوردن را باقظعات کوچک از غذاهای نرم شروع کنید. با استفاده از هر دو طرف دندان های خود غذا را به آرامی بجوید. کم کم که به دندان مصنوعی عادت می کنید ، می توانید غذاهای دیگری را به رژیم غذایی خود اضافه کنید تا زمانی که به یک رژیم غذایی عادی برگردید.
بایددر مورد غذاهای خیلی گرم یا سفت و استخوان ها یا پوسته های تیز احتیاط کنید. و از خوردن غذاهای بسیار چسبناک یا سفت اجتناب کنید.
بعد از انجام پروتزهای مصنوعی ، ممکن است در تلفظ کلمات و حروف خاص مشکل داشته باشید می توانید گفتن کلمات دشوار با صدای بلند تمرین کنید. با تمرین و به مرور زمان به صحبت صحیح با دندان مصنوعی عادت خواهید کرد.
هنگامی که می خندید ، سرفه می کنید یا لبخند می زنید ، ممکن است دندان مصنوعی کمی در دهان بلغزد. در این صورت می توانید دندان های مصنوعی را با گاز گرفتن و انجام عمل بلعیدن دندان مصنوعی را به آرامی جا به جا کرده و به محل خود برگردانید. اگر با وجود تمرین کافی، مشكل تكلم همچنان ادامه داشت ، با دندانپزشك خود مشورت كنيد.
حتی اگر از دندان مصنوعی کامل استفاده می کنید ، باز هم باید بهداشت دندان را به خوبی رعایت کنید.. هر روز و قبل از گذاشتن دندان های مصنوعی ، لثه ها ، زبان و سقف دهان خود را با یک مسواک نرم، مسواک بزنید تا گردش خون را تحریک کرده، پلاک ها را از بین ببرید و از ایجاد بوی بد دهان جلوگیری کنید.
دندان مصنوعی شما نیز باید مانند دندان های طبیعی روزانه مسواک زده شود تا ذرات غذا و پلاک( پلاک یک لایه بی رنگ است که حاوی باکتری است و در سراسر دهان ایجاد شده و باعث آسیب ، پوسیدگی و بوی بد دهان می شود) از روی آن از بین برود. مسواک زدن همچنین می تواند از لک شدن و تغییر رنگ دندان های مصنوعی جلوگیری کند. برای مسواک زدن به آرامی تمام سطوح دندانهای مصنوعی را با مسواکی با موی نرم و پاک کننده های غیر ساینده تمیز کنید تا دندان مصنوعی تان خراشیده نشوند.
برای تمیز کردن دندان مصنوعی از خمیر دندانهای معمولی ، مسواک برقی آب گرم یا محصولات سفید کننده استفاده نکنید.
دندان مصنوعی را قبل از خواب از دهان خارج کنید و درون یک ظرف آب تمیز قرار دهید. برداشتن این کار به لثه ها استراحت می دهد و همچنین از خطر خفگی تصادفی(که معمولاً با پروتزهای جزئی اتفاق می افتد) جلوگیری می کند
هنگامی که از دندان مصنوعی خود استفاده نمی کنید ، آنها را در یک جای امن و ظرف پر از آب قرار دهید تا تاب نخورد.
گاهی اوقات ، افرادی که دندان مصنوعی دارند ممکن است از چسب دنچر استفاده کنند. چسب ها به اشکال مختلف وجود دارد: کرم ، پودر و …. اگر از یکی از این محصولات استفاده می کنید ، دستورالعمل آن را بخوانید و دقیقاً طبق دستورالعمل استفاده کنید.
بهتر است هنگام گذاشتن و برداشتن دندان مصنوعی در زیر دست شما یک حوله نرم یا یک ظرف آب باشد، دندان های مصنوعی بسیار ظریف و حساس هستند و در صورت افتادن و ضربه خوردن می توانند بشکنند و یا آسیب ببینند.
دندانپزشک می تواند مواد پاک کننده و چسب مناسب را به شما پیشنهاد دهد.
در طی زمان ، به دلیل سایش طبیعی دندان مصنوعی ، پروتز شما باید دوباره از نو ساخته و یا بخش پایه آن عوض شود. Rebasing به معنای ایجاد یک پایه جدید برای دندان های مصنوعی با همان دندان های قبلی آن است. همچنین ، با افزایش سن ، بافت های دهان شما به طور طبیعی تغییر می کند. این تغییرات باعث شل شدن دندانهای مصنوعی شده که جویدن را مشکل و لثه ها را تحریک می کند. باید به طور سالانه برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز اصلاحاتی را بر روی دندان مصنوعی انجام دهد تا دندان مصنوعی به طور کامل با دهان شما مطابقت داشته باشد.