پروتز دندان چیست؟ امروزه پروتزهای دندانی برای افراد در هر سنی، با هدف جایگزینی دندان های از دست رفته و بازیابی زیبایی صورت استفاده می شوند. در این رابطه باید بدانید که پروتز دندان نه تنها به سلامت بافت های دندانی کمک می کند بلکه باعث زیبایی چهره نیز می شود.
در واقع از دست دادن دندان باعث زوال زیبایی و اختلال در گفتار و بیان و جویدن غذا می شود. پروتزهای دندانی نیز به دلیل رفع چنین مشکلاتی از بیمار حمایت روانی می کنند. بسته به مشکلات دندانی شما و اینکه آیا دندانپزشک شما نیاز به تعویض یک یا چند دندان دارد، یک پروتز دندان سفارشی ثابت یا متحرک به شما پیشنهاد می شود. اما تفاوت پروتز دندان ثابت و متحرک چیست و هر کدام چه مزایا و معایبی دارند؟
پروتز دندان برای اولین مرتبه در تاریخ بشریت، در مصر باستان کشف شده است. در این دوره، مردم مصر با استفاده از مواد مختلف از جمله عاج، خشب، و … پروتزهای دندانی تهیه میکردند تا دندانهای خود را جایگزین کنند و از مشکلات دندانی خود در امان بمانند.
پروتز دندان چیست؟
پروتزهای دندان (Dental Prosthesis) ابزارهایی هستند که برای اصلاح و ترمیم دندان ها یا جایگزینی دندان های از دست رفته استفاده می شوند. امروزه تکنیک ها و فناوری های مختلفی برای جایگزینی یک یا چند دندان از دست رفته وجود دارد. وضعیت و نیازهای بیمار ارزیابی می شود تا مشخص شود که کدام راه حل مناسب ترین است.
پروتز دندان عملی است که با استفاده از مواد مصنوعی یا سلولهای انسانی، دندان مفقوده یا آسیبدیده را جایگزین میکند.
یکی از این راه های درمان پروتز دندان است که کاربردی بسیار بیشتر از زیبایی لبخند شما دارد. پروتزهای دندانی خطر ابتلا به بیماری لثه را در صورت از دست دادن دندان کاهش می دهند، جویدن را آسان می کنند و می توانند از ضعیف شدن استخوان فک جلوگیری کنند.
این ابزار دندانی دارای انواع مختلفی است که بر اساس نیاز و مشکل فرد و با صلاحدید دندانپزشک انتخاب می شوند. برای آشنایی بیشتر شما در ادامه به بررسی هر یک از انواع پروتزهای دندان ثابت و متحرک می پردازیم.
انواع پروتز دندان
اکنون که می دانید پروتز دندان چیست، باید قبل از هر اقدامی با انواع آن آشنا شوید. به طور کلی انواع پروتزهای دندان دو دسته متفاوت هستند:
- پروتزهای ثابت؛
- پروتزهای متحرک.
این پروتزها از جهات مختلفی با یکدیگر تفاوت دارند که باید با آن ها به صورت جزئی آشنا شوید.
پروتزهای ثابت
پروتز ثابت از انواع پروتزهایی است که در مواردی که فرد دندان های کمتری از دست داده است، استفاده می شود. همان طور که از عنوان آن بر می آید، این نوع از جمله پروتزهایی نیست که به دلیل ثابت بودن، فرد برای درمان به طور داوطلبانه تصمیم بگیرد. در پروتزهای ثابت در مورد نوع و رنگ پروتز تصمیم گیری می شود.
پروتزهای دندانی ثابت، دندانهای مصنوعیی هستند که به دندانهای طبیعی متصل شده و نمیتوانند به راحتی جابجا شوند یا خارج شوند.
در واقع دستیابی به ظاهر طبیعی بسیار مهم است. به همین دلیل ابتدا باید انتخاب رنگ با توجه به دندان های موجود انجام شود. سازگاری پروتزهای آماده شده با دندان ها و بافت های دهان بررسی می شود و برای جلوگیری از وضعیت منفی، تمرینات عملکردی آن انجام می شود. در عین حال جویدن در پروتزهای ثابت آسان تر است و به گفتار و زیبایی ظاهری فرد کمک می کند.
حال که می دانید این نوع پروتز دندان چیست، بهتر است با انواع آن نیز آشنا شوید. انواع پروتزهای دندان ثابت عبارتند از:
پرسلن با روکش فلزی یک نوع پروتز دندان است که دارای ساختار پایه از پرسلن (ceramic) میباشد
پرسلن با روکش فلزی
نوعی روکش دندان چینی است که در آن از آلیاژهای فلزی مختلفی به عنوان زیرساخت برای بادوام ساختن پرسلن استفاده می شود. پروتزهای ثابت چینی با تکیه گاه فلزی تقریبا در هر شرایطی قابل استفاده هستند.
زیر کونیا
این پروتز دندان به این دلیل ساخته شده است که پروتزهای پرسلن متکی بر فلز از نظر زیبایی باعث بروز نگرانی می شوند. علاوه بر ترجیح زیبایی شناسی، مقاومت در برابر شکستگی نیز از دلایل ترجیح این ماده برای پروتز است.
این یک عنصر فلزی سفید است. روکش زیر کونیا که کاملا بادوام است، از نظر کارایی و زیبایی کاربرد بالایی دارد. ماده ای با قابلیت عبور نور، صاف و ظاهری طبیعی است که برای افرادی که به فلز حساسیت دارند، مناسب است.
همچنین در موارد شلوغی دندان که امکان انجام مداخلات ارتودنسی وجود ندارد، از آن استفاده می شود. ضمن اینکه یک راه حل بهتر برای پروتز دندان ثابت بر پایه ایمپلنت است.
لامینا
این فرایند که روی دندان سالم قابل انجام است، نوعی پوشش روی دندان محسوب می شود. استفاده از این پروتز کم ترین آسیب را به همراه دارد. فرایند چسباندن برگ های نازک آماده شده به سطوح جلویی بدون دخالت زیاد روی دندان ها است. لامینا که فقط روی دندان های قدامی اعمال می شود، در تغییر رنگ دندان ها اعمال می شود و حفره ها یا ترمیم شکستگی ها را پنهان می کند.
تاج های چینی کامل (Empress و Emax)
در رابطه با اینکه این پروتز دندان چیست، باید بدانید در زیرسازی آن چینی تقویت شده وجود دارد. این پروتز از لحاظ زیبایی شناسی پیشرفته ترین روکش دندان است. مراحل آزمایشگاهی آن در سیستم های اسکنر و چاپگر ویژه به کمک کامپیوتر انجام می شود.
پروتزهای متحرک
یکی از دیگر انواع پروتز دندان، پروتزهای متحرک است که توسط خود بیمار قابل برداشتن و قرار دادن هستند. نام این پروتز نشان دهنده تفاوت پروتز دندان ثابت و متحرک است. پروتز متحرک در مواردی که دندان های طبیعی وجود دارد اما برای حمایت از پروتز ثابت کافی نیست، استفاده می شود.
پروتز دندانی متحرک، دندانهای مصنوعی با قابلیت جابجایی است که با چسبهای خاص نصب میشود.
آن ها همچنین در صورت عدم وجود دندان به صورت کامل استفاده می شوند. در طول کاربرد آن از دندان ها و بافت های موجود حمایت می شود. پروتزهای متحرک دندان عبارت هستند از:
پروتزهای کامل
این پروتزها زمانی استفاده می شوند که دندانی در دهان باقی نمانده باشد. آن ها به طور خاص با توجه به اندازه دهان فرد تولید می شوند. بنابراین برای حمایت از بافت های دهان طراحی می شوند. پروتز متحرک دندان در پایان دوره سازگاری حدود ۵ هفته به روشی سالم قابل استفاده است.
پروتزهای منطقه ای (پارشیال)
این پروتز نوعی روش درمانی در است که برای زمانی که برخی از دندان های طبیعی در دهان وجود ندارند، کاربرد دارد. همچنین به عنوان پروتز جزئی یا پروتز قلاب شناخته می شود. در پاسخ به افرادی که می پرسند این پروتز دندان چیست، باید گفت که پروتز پارشیال به وسیله سیم هایی به نام قلاب به دندان های موجود در دو طرف متصل می شود.
پروتزهای موقت (فوری)
از پروتز دندان متحرک موقت قبل از ساخت پروتزهای دائمی دندان استفاده می شود. پروتزهای موقت با اندازه گیری قبل از کشیدن دندان ایجاد می شوند. سپس در شکاف های باز شده پس از کشیدن دندان قرار می گیرد تا بیمار بدون دندان نماند.
در این مدت پروتزهای دائمی تهیه می شود. سپس زمانی که بافت آسیب دیده دهان بهبود یافت، پروتزهای موقت برداشته می شود و پروتزهای دائمی قرار می گیرند.
پروتزهای روی ایمپلنت
برای اینکه پروتزهای دندانی محکم تر در دهان نگه داشته شوند، ابتدا می توان از ایمپلنت ها استفاده و پروتزها را به این ایمپلنتها متصل کرد. به این ترتیب پروتز به ایمپلنت هایی که روی استخوان فک گذاشته شده است، می چسبد و احساس راحتی بیشتری را در جویدن و صحبت کردن ایجاد می کند.
با بهرهگیری از انواع پروتزهای دندانی (ثابت و متحرک)، امکان بهبود ظاهر و عملکرد دندانها فراهم میشود. هرچند استفاده از این پروتزها میتواند ظاهر را بهبود دهد، اما از آنجا که توانایی جویدن کاهش مییابد، توجه به مزایا و معایب این روش جز ضرورت هاست
مزایا و معایب پروتز دندان
اکنون که می دانید پروتز دندان چیست و با انواع آن آشنایی دارید، باید از مزایا و معایب هر یک آگاه باشید تا بتوانید با مشورت دندانپزشک خود بهترین تصمیم را بگیرید.
مزایای پروتز دندان شامل بهبود ظاهر و کارکرد دندانها هستند، اما معایب آن شامل نیاز به مراقبت دقیق و محدودیتهای در مصرف بعضی غذاها میشود.
مزایای پروتز دندان شامل موارد زیر می شوند:
- از دست دادن دندان باعث از دست دادن استخوان دهان می شود. این امر زمانی که یک دندان جایگزین نمی شود و زمانی که چندین دندان از بین می رود، شایع تر است. پروتزها به علت فشار محدود در جویدن غذا، باعث کاهش میزان تحلیل استخوان می شوند. پروتزهای دندانی جایگزین دندان از دست رفته با وسیله ای می شوند که از استخوان فک پشتیبانی می کند و هنگام جویدن نیز فشار وارد می کند. این به طور قابل توجهی امکان از دست دادن استخوان دهان را کاهش می دهد.
- از پروتزهای جزئی پشتیبانی می کند. پروتزهای جزئی شامل احتمال بروز خطرات بسیاری از جمله درد حفره دهان، حفره های دندانی و شلی لثه هستند. پروتزهای دندانی با حمایت از دندان مصنوعی خطرات مرتبط با پروتزهای پارسیل را کاهش می دهند.
- پروتزهای دندان باعث افزایش کیفیت زندگی بیمار و بهبود سلامت دهان او می شوند. پروتزها مانند دندان های طبیعی عمل می کنند و اعتماد به نفس و راحتی بیمار را افزایش می دهند.
- بهبود زیبایی شناسی دارد. آکادمی دندانپزشکی عمومی یک نظرسنجی انجام داده است که نشان داد ۹۶٪ از همه بزرگسالان شاغل در ایالات متحده معتقد هستند لبخند کیفیت زندگی آن ها را افزایش می دهد.
معایب استفاده از پروتز دندان
آیا می دانید معایب پروتز دندان چیست؟ اگرچه پروتز دندان بسیار مناسب است اما در کنار مزایا، معایبی نیز دارد که چندان چشمگیر نیستند اما عبارت هستند از:
- ۹۰ درصد از افرادی که غذای خود را با دندان طبیعی می جوند، کارایی بیشتری نسبت به افرادی که با دندان مصنوعی در همان بازه زمانی غذای خود را می جوند، داشتند. بیمارانی که از پروتز دندان استفاده می کردند، ده برابر نیروی جویدن کم تر و ۴۰ درصد توانایی کم تری برای جویدن داشتند.
- موثرترین راه برای نگهداری از دندان پروتز این است که آن ها را به طور دائم مسواک بزنید، آن ها را قبل از خواب در یک لیوان آب نگهداری کنید و از افتادن آن ها روی سطوح سخت خودداری کنید.
- ماهیت متحرک پروتزها باعث می شود که هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن، در دهان شما حرکت کنند. اولین باری که از آن ها استفاده می کنید، باید به آرامی غذا را بجوید تا آن ها را در جای خود نگه دارید.
تفاوت پروتزهای دندانی با هم دیگه
جدا از اینکه انواع پروتز دندان چیست، تفاوت های آن ها نیز قابل توجه است که بر اساس نیاز بیمار انتخاب می شوند. برای مثال پروتزهای ثابت زیبایی بیشتری دارند. این پروتز علاوه بر نقش کاربردی، به بازگرداندن زیبایی لبخند شما نیز کمک می کند.
پروتزهای ثابت که از پرسلن ساخته شده اند، در مقایسه با همتایان متحرک خود شباهت بیشتری به دندان های طبیعی دارند. در مقابل پروتزهای متحرک دارای صفحه اکریلیک صورتی هستند که روی بافت لثه که در آن دندان های سفید اکریلیک تعبیه شده اند، قرار می گیرد.
همچنین پروتزهای ثابت پایداری بیشتری نسبت به پروتز دندان متحرک دارند. پروتزهای متحرک روی یک صفحه اکریلیک که روی لثه قرار دارد، تعبیه می شود. از طرف دیگر پروتزهای ثابت روی دندان های مجاور ناحیه آسیب دیده چسبانده می شوند. بنابراین احتمال افتادن آن ها کم تر است.
این واقعیت که پروتزهای ثابت پایدارتر هستند، به این معنی است که برای بیمار راحت تر هستند. زیرا در دهان حرکت نمی کنند. البته انواع پروتزهای دندان ثابت قیمت بیشتری دارند. زیرا هزینه اولیه خرید آن ها به طور قابل توجهی بیشتر از پروتزهای متحرک یا موقت است.
این عمدتا به این دلیل است که مکانیسم ساخت و نصب آن ها نسبت به پروتزهای متحرک کار فشرده تری است. پروتزهای ثابت نیز از مواد گران تری (پرسلن) نسبت به پروتزهای متحرک (اکریلیک) ساخته می شوند. همچنین ساخت آن ها بیشتر از پروتزهای موقت طول می کشد.
به این معنی که قبل از قرار دادن پروتز دندان خود باید مدت بیشتری صبر کنید. تمیز کردن دندان های ثابت نیز سخت تر است. به این دلیل که آن ها را نمی توان خارج و تمیز کرد. بنابراین ممکن است تمیز کردن قسمت هایی که در دسترس نیستند کار آسانی نباشد.
ماندگاری پروتز دندان
پروتز تحت حمایت ایمپلنت حدود ۱۰-۱۵ سال دوام می آورد. برخی از آن ها حدود ۲۵ سال یا بیشتر نیز دوام می آورند. با این حال طول عمر آن ها بستگی به این دارد که نوع پروتز دندان چیست. در این رابطه باید بدانید که با اینکه تاج ها و پل ها ممکن است یک عمر دوام بیاورند، گاهی اوقات شل می شوند یا می افتند.
مهم ترین قدمی که می توانید برای اطمینان از طول عمر پروتز خود بردارید، رعایت بهداشت دهان و دندان است. اگر پروتز در اثر بیماری دندانی آسیب ببیند، تکیه گاه خود را از دست می دهد. با مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید دو بار در روز و نخ دندان کشیدن روزانه لثه ها و دندان های خود را سالم نگه دارید. همچنین به طور منظم برای معاینه و تمیز کردن حرفه ای به دندانپزشک و بهداشت مراجعه کنید.
در اولین استفاده از پروتز دندان چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟
به طور کلی مدتی طول می کشد تا زبان، گونه ها، لثه ها و لب های شما به پروتز متحرک تازه ساخته شده عادت کنند. در حالی که این دوره در بیمارانی که برای مدت طولانی از پروتز استفاده می کنند، دو تا سه روز طول می کشد، ممکن است برای برخی بیماران یک ماه زمان ببرد تا فراموش کنند که پروتز در دهان خود دارند.
علاوه بر این ساختار دهان، استخوان و تحمل افراد یکسان نیست. به همین دلیل ممکن است فایده و راحتی پروتز هر فرد یکسان نباشد. برای اینکه راحت تر به دندان های جدید خود عادت کنید، بهتر است بدانید نکات استفاده از پروتز دندان چیست. این نکات عبارت هستند از:
- از روز اول استفاده از پروتز، به مدت ۱ هفته غذاهای نرم را در لقمه های کوچک میل کنید.
- اگر قسمت هایی از پروتز در دوران سازگاری و در آینده دچار درد می شود و این درد بیش از یک روز طول می کشد، حتما باید به کلینیک مراجعه کنید. زمانی که لبه های بلند پروتز که شما را آزار می دهد کوتاه شوند، خیال شما راحت می شود.
- هنگام استفاده از پروتز جدید خود مراقب باشید که از هر دو طرف به طور متعادل استفاده کنید. نیروی بیش از حد در یک طرف ممکن است باعث ناراحتی و بدتر شدن هارمونی پروتز شود.
- اگر در صحبت کردن و تولید صدا مشکل دارید، با صدای بلند بخوانید. با تمرینات اسپیکینگ خواهید دید که این مشکل در عرض یک هفته برطرف می شود.
- در صورت امکان دندان های مصنوعی را بعد از هر وعده غذایی تمیز کنید. بدین شکل شما می توانید از پروتز درخشان خود برای چندین سال استفاده کنید.
چگونه پروتزهای دندان را تمیز کنیم؟
انواع پروتزهای دندان را باید بعد از هر وعده غذایی در صورت امکان یا یک بار در روز تمیز کرد. استفاده از پروتز برای مدت طولانی بدون تمیز کردن باعث ایجاد تخلخل و زبری بقایای مواد غذایی و پلاک های انباشته شده روی سطوح پروتز می شود.
سطوح ناهموار ایجاد شده ممکن است باعث ایجاد بوی نامطبوع پروتز شود و رنگ آن را تغییر دهد. به همین دلیل باید بدانید روش های تمیز کردن پروتز دندان چیست. این روش ها شامل موارد زیر می شوند:
- اگر پروتز متحرک دارید، شما باید دندان مصنوعی خود را بعد از غذا بردارید، آن را زیر شیر آب با فشار آب بشویید و بقایای قابل مشاهده را بردارید.
- پس از برداشتن باقی مانده، باید مسواک بزنید و با یک قطره صابون روی برس دندان را بشویید.
- پروتزها پلاستیکی هستند. خمیردندان هایی که برای مسواک زدن دندان های سالم خود استفاده می کنیم، حاوی مواد ساینده هستند. پس پروتزهای دندان خود را با خمیر دندان مسواک نزنید. زیرا آن ها خراشیده و فرسوده می شوند.
- علاوه بر مراقبت روزانه سعی کنید حداقل هفته ای یک بار دندان پروتز را با قرص های مخصوص تمیز کنید. این قرص ها با توجه به خواصی که دارند، پروتز شما را تمیز و به از بین بردن باکتری ها کمک می کنند.
- پروتز دندان ترجیحا باید هر روز استفاده شود اما زمانی که به دلیل بیماری یا دلایل دیگر از پروتز خود استفاده نمی کنید، از آن در ظرف آب نگهداری کنید.
- اگر پروتز شما به مرور زمان تناسب خود را از دست داد، بدون معطلی آن را تعویض کنید. زیرا پروتزی که با دهان و فک هماهنگ نیست، نیروی نامتعادلی را به کام شما منتقل می کند و ممکن است باعث ذوب ناخواسته استخوان فک شود.
دندانپزشکی سپیتا لبخند، بهترین مرجع پروتز دندان
همان طور که در مبحث پروتز دندان چیست بیان شد، انواع پروتزهای دندان نقش مهمی در ترمیم دندان های از دست رفته دارند. انتخاب نوع پروتز به عوامل متعددی بستگی دارد که در کلینیک دندانپزشکی سپیتا لبخند امکان انتخاب و تهیه انواع آن ها وجود دارد.
مجموعه ما مجهز به لابراتوار اختصاصی است. به همین دلیل نیازی به واسطه بین دندانپزشک و لابراتوار دندانسازی برای ساخت روکش نیست. این امر باعث می شود که ضمن اینکه روند درمان شما با سرعت بیشتری طی شود، هزینه های آن نیز کاهش پیدا کند.
دندانپزشکی سپیدا لبخند به عنوان بهترین مرجع پروتز دندان شناخته میشود.
تیم متخصصان ما تجربه زیادی در ارائه خدمات مختلف ترمیم و زیبایی دندان دارند. از جمله ارتودنسی دندان، لمینت دندان، کامپوزیت دندان، درمان ریشه (عصب کشی)، ترمیمی (پرکردن دندان). در مجموعه ما از جدیدترین فناوری های روز دنیا برای اصلاح، درمان و زیبایی دندان استفاده می شود.
برخی از دیگر ویژگی های کلینیک سپیتا لبخند عبارت هستند از:
- تجهیزات مدرن درمان: در کلینیک دندانپزشکی سپیتا لبخند دستگاه هایی که برای تشخیص و روش های درمانی استفاده می شوند، دارای آخرین تکنولوژی روز هستند.
- کیفیت خدمات: در این مرکز یک تجربه بسیار راحت، بهداشتی و فردی به بیماران ارائه می شود.
- بهترین روش های درمانی: در کلینیک ما برای بهداشت دهان و دندان فرد از جدیدترین روش های درمانی استفاده می شود. به لطف روش های تشخیص زودهنگام، امروزه ما خدمات ساده و جراحی را به بیماران عزیز خود ارائه می دهیم.
با توجه به این ویژگی ها برای دستیابی به نتایج سریع و دائمی می توانید با شماره های تماس ما ارتباط برقرار کنید.
سخن آخر
اینکه بدانید پروتز دندان چیست، چه مدل ها، مزایا و معایبی دارد، در استفاده از آن ها بسیار تاثیرگذار است. به طور کلی ترمیم های پروتز دندان (ثابت و متحرک) یک راه عالی برای جایگزینی دندان های از دست رفته هستند. پروتزهای دندان قوی و پایدار هستند، ظاهر طبیعی دارند و می توانند برای جایگزینی یک یا چند دندان استفاده شوند. این پروتزها ماندگاری زیادی نیز دارند.
البته برای استفاده از پروتزها باید نکاتی را نیز در نظر داشته باشید و به بهترین شکل آن ها را تمیز کنید. در این رابطه باید بدانید که کلینیک های زیادی وجود دارند که می توانند مشکلات مختلف دندان مانند درمان های مختلف و جراحی های دهان را حل کنند و برای شما پروتز دندان بسازند.
اگر به پروتز دندان فکر می کنید، حتما همه گزینه های خود را با دندانپزشکان ما در کلینیک سپیتا لبخند در میان بگذارید تا بتوانید بهترین ترمیم را برای نیازهای خود انتخاب کنید. ما راه حل های متنوعی برای سلامت دهان و دندان شما داریم.