در دنیای امروز، پیشرفت های تکنولوژی محدود به حوزه خاص نیست و امروزه دندانپزشکی شاهد نوآوری های زیادی است که لبخندها و زندگی مردم را از هر جهت متحول می کند. با توسعه فناوری با سرعت سریع، دندانپزشکی دیجیتال کارآمدتر و کاربرپسندتر شده و به متخصصان دندانپزشکی امکان می دهد با روش های هوشمندتر از گذشته کار کنند.
امروزه مجموعه تجهیزات دیجیتالی که در دسترس دندانپزشکان است، به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. چنین پیشرفتهایی در فناوری دندانپزشکی بیماران را قادر می سازد راه حلهای مدرن برای مشکلات دندانپزشکی خود دریافت کنند.
از جمله فناوری های دیجیتال موجود برای دندانپزشکی، رادیوگرافی دیجیتال، ترمیم های CAD / CAM، راهنماهای جراحی دیجیتال، تصویربرداری برای کاشت ایمپلنت و … است.
فناوری های دندانپزشکی دیجیتال امکان مشاوره با بیماران و همکاری با سایر متخصصان دندانپزشکی را سریعتر و با اطلاعات فوری و دقیق تر از سالهای گذشته فراهم می کند. بعلاوه، کیفیت مراقبت از طریق تشخیص پیشرفته و ترمیم دقیق بهبود می یابد.
عناوین این نوشته:
Toggleدندانپزشکی دیجیتال شامل هر فناوری دیجیتالی یا رایانه ای است که ممکن است دندانپرشک شما برای بررسی، تشخیص و درمان وضعیت دهان شما استفاده کند.
دندانپزشکی دیجیتال می تواند تقریباً همه جنبه های مراقبت از دهان و دندان حرفه ای را از زمان نوبت دهی تا لحظه ورود به کلینیک، زمان ویزیت و ارزیابی وضعیت دهان و دندان، تشخیص و برنامه ریزی طرح درمان تغییر دهد.
با استفاده از فناوری های دیجیتال بسیاری از مراحل دستی در کارهای دندانپزشکی حذف می شود، در نتیجه میزان خطای احتمالی بسیار کاهش پیدا می کند و دندانپزشک می تواند درمانی بهتر و کارآمدتر ارائه دهد.
فناوری های دندانپزشکی دیجیتال که ممکن است در مطب دندانپزشکی مورد استفاده قرار گیرند شامل موارد زیر است:
مدت های طولانی، دندانپزشکان آرزو داشتند که بتوانند به صورت دیجیتال از دهان قالب بگیرند و تصاویر آن را برای لابراتوار پروتزهای دندانی ارسال کنند و تکنسین بتواند با استفاده از آن تصاویر، از راه دور پروتز مورد نیاز را بسازد. فناوری CAD / CAM (طراحی به کمک رایانه، ساخت با کمک رایانه) امکان ترمیم دندان با پروتزهایی مانند پل دندانی، روکش، inlay و onlay را با استفاده از فناوری تراش رایانه ای فراهم می کند .
دندانپزشک شما ممکن است با CAD / CAM در مطب کار کند تا ترمیم دندان ها را در همان جلسه انجام دهد. تا قبل از این برای قالب گیری از دهان نیاز بود که دندانپزشک یک ماده ی قالب گیری غلیظ را با ابزار مخصوص در دهان شما قرار دهد و از شما بخواهد تا آن را گاز بگیرید و منتظر بمانید تا این ماده سفت و سخت بشود.
پس از آن باید این قالب ها برای لابراتوار پروتزهای دندانی فرستاده می شد و در آنجا از روی آنها مدل گچی تهیه می شد و در نهایت پروتز شما بر روی این مدل گچی ساخته می شد. اما این روزها با وجود سیستم های کدکم دندانپزشکی نیازی به این مراحل نیست. تنها لازم است که دندانپزشک با استفاده از اسکنرهای داخل دهانی، از دندان های شما تصویر دیجیتال سه بعدی( ۳D ) آماده کند و تمامی مراحل لازم برای ساخت پروتز با استفاده از این تصاویر انجام می شود.
این روش عکس برداری کامپیوتری، تصویری سریع ۳ بعدی از آناتومی دهان یا فک و صورت بیمار در اختیار دندانپزشکان قرار می دهد . این تصاویر اساس راهنماهای جراحی ایمپلنت است که توسط جراحان دهان و دندانپزشک و دندانپزشکان هنگام قرار دادن ایمپلنت های دندانی استفاده می شود. چنین روش های تصویربرداری قبل از جراحی کاشت ایمپلنت را آسان تر و قابل پیش بینی تر کرده است، که به اطمینان از موفقیت بیشتر در درمان کمک می کند. همچنین امروزه این تصاویر به عنوان روشی استاندارد برای عکسبرداری در بسیاری از جراحی ها، مانند قرار دادن ایمپلنت، خارج کردن مولر سوم (دندان عقل) و ریشه های باقی مانده پذیرفته شده اند
ابزاری است که برای تشخیص زودرس پوسیدگی ها استفاده می شود. DIAGNOdent نور با طول موج مشخصی را به دندان می تاباند سپس نور بازتاب شده از دندان را بررسی و تجزیه و تحلیل می کند و نشان می دهد آیا دندان پوسیدگی دارد یا نه؟ استفاده از DIAGNOdent به بی حسی احتیاج ندارد، بدون درد و اشعه و برای همه بیماران ایمن و مناسب است.
از اشعه ایکس مدت زیادی در مطب های دندانپزشکی استفاده می شده است، اما روند پردازش فیلم اشعه ایکس سنتی نیاز به زمان زیادی داشت، گران بود و نیاز به چاپ کردن داشت. رادیوگرافی های دیجیتال از طریق حسگری که تصویر را روی صفحه رایانه پردازش می کند، تصاویر دندان را ثبت می کند. رادیوگرافی دیجیتال سریعتر است. تصاویر بلافاصله در صفحه رایانه در دسترس هستند.
پرونده ها در یک سرور یا در فضای ابری ذخیره می شوند و در صورت لزوم با اتصال به اینترنت می توان تصاویر را به راحتی با دیگر پزشکان و تکنسین پروتزهای دندانی به اشتراک گذاشت .
اشعه ایکس باعث کاهش تابش اشعه می شود (چهار عکس رادیولوژی دیجیتال برابر با اشعه ایکس یک “فیلم” هستند). علاوه بر این، رادیوگرافی دیجیتال به دندانپزشکان این امکان را می دهد تا تصاویر را برای دقت بیشتر تشخیص، با اطمینان از درمان های به موقع و مناسب، بزرگ نمایی کنند. پیشرفت های جدید رادیوگرافی دیجیتال شامل سنسورهای بی سیم، تشخیص پوسیدگی و سیستم موقعیت یابی هوشمند برای تراز شدن سریع و آسان سر لوله با سنسور است.
امروزه دوربین های داخل دهانی، به سرعت جایگزین آینه های دندانپزاشکی می شوند.دوربین های داخل دهان می توانند تصاویر دقیقی از دندان ها و ساختارهای پشتیبانی کننده شما ایجاد کنند. این به شما، دندانپزشک و تکنسین پروتزهای دندانی که ممکن است در درمان شما نقش داشته باشد، اجازه می دهد نقص دندان را ببینید.
همچنین به بیمار این امکان را می دهد که نیاز به درمان های توصیه شده را بهتر درک کند. دوربین های داخل دهان همچنین به شما کمک می کنند تا در مورد روش های بهداشت دهان و دندان، از جمله نحوه ی صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، اطلاعات بیشتری کسب کنید.
یکی از مهترین مزیت های این دوربین های داخلی امکان بزرگنمایی تصاویر است. این تصاویر را می توان با تکنسین پروتزهای دندانی به اشتراک گذاشت تا پروتزی که برای شما می سازند تطابق بهتری با رنگ دندان های واقعی شما داشته باشد
لیزرهای دیود یکی از کم هزینه ترین و بهترین جایگزین ها. برای خیلی از روش های جراحی پیچیده، دردناک و دوره های بهبودی طولانی آنها است. از لیزرهای دندانی در درمان های پریودنتیک، اندودنتیک، پروتزهای دندانی و جراحی استفاده می شود.
مزیت بزرگ لیزرهای دندانی کاهش درد و خونریزی بعد از عمل است. امروزه لیزرهای دندانی کوچک، قابل حمل، بی سیم و کم هزینه تر شده اند. در آینده ای نزدیک شاهد پیشرفت های بیشتر و ادغام لیزرهای دندانی در تجهیزات دندانی خواهیم بود و منتظر پیشرفت هایی مثل اضافه شدن چراغ های LED، دوربین های داخل دهانی و امکان کنترل هندزفری نرم افزاری هستیم.
اسکنرهای نوری در دندانپزشکی برای تهیه نقشه دیجیتالی از دندان ها و همچنین ایجاد تصاویر دیجیتالی از آناتومی دندان ها استفاده می شوند. نقشه های رنگی دیجیتالی به اطمینان از تجزیه و تحلیل دقیق رنگ برای تعیین سایه و خصوصیات سفارشی ترمیم های زیبایی کمک می کنند. تصاویر دیجیتالی در مقایسه با قالب گیری سنتی راحتی بیشتری برای بیمار فراهم میکند.
پرینترهای سه بعدی در دندانپزشکی، در زمینه های مختلف و به سرعت در حال رشد هستند. از ترمیم دندان ها گرفته تا آسان تر کردن نخ دندان همگی تحت تاثیر پرینترهای سه بعدی هستند. پرینترهای سه بعدی هم در مطب و هم در لابراتوارهای پروتزهای دندانی کاربرد بسیاری دارند.
برای ساخت روکش های دندانی با استفاده از پرینترهای سه بعدی، ابتدا دندان را اسکن می کنند و در نرم افزار مخصوص روکش مورد نظر را طراحی می کنند. سپس این طرح ها به صورت لایه هایی از رزین چاپ می شوند و لایه های رزین ساخته شده با استفاده از نور مخصوصی سفت می شوند
هنگام انتخاب چاپگر سه بعدی برای مطب یا لابراتوار پروتزهای دندانی، باید جنس موادی را که چاپ می کند، نرم افزاری که با آن سازگار است و آموزش و پشتیبانی ارائه شده توسط شرکت سازنده را ارزیابی کرد.
الاینرهای ارتودنسی رایج ترین وسیله ای هستند که با استفاده از پرینترهای سه بعدی ساخته می شوند. با استفاده از این الاینرها، دندان ها بدون نیاز به سیم و براکت صاف و مرتب می شوند. این الاینرها متحرک و شفاف هستند و به صورت سفارشی برای شما ساخته شده و قابل تشخیص نیستند.
الاینرهای دیجیتال و شفاف حاصل ترکیب علم ارتودنسی با تکنولوژی های جدید هستند. در این روش دندانپزشک دندان های شما را اسکن می کند و با استفاده از آن یک پرونده دیجیتال برای شما ایجاد می کند. در مرحله بعد و پس از مشخص کردن طرح درمان، الاینر با استفاده از چاپگرهای سه بعدی ساخته می شود و با تکنیک های خاصی تراش خورده و فرم دهی می شوند.
طبیعتاً این امر به پرینتر سه بعدی دندانپزشکی با رزولوشن بسیار بالا و رزین های ویژه نیاز دارد. باید بدانید که با توجه به طرح درمانی که برنامه ریزی می شود ممکن است به درمان شما دو تا ۲۰ مرحله داشته باشد.
برای ساخت روکش های موقت در ابتدا باید دندان ها را اسکن کنیم. برای این کار میتوانیم به طور مستقیم از اسکنرهای داخل دهانی استفاده کنیم. در مرحله بعدی نیاز است که روکش موقت را در نرم افزارهای مخصوص طراحی کنیم. سپس فایل طراحی شده را بر روی پرینتر باز می کنیم و جنس ماده ی مورد نظرمان برای این روکش موقتی را انتخاب می کنیم و اجازه می دهیم تا پرینتر سه بعدی فرآیند چاپ و ساخت روکش موقتی را انجام دهد. سپس بخش های اضافه آن را حذف کرده و آن را پالیش و پرداخت می کنیم
این سیستم رایانه ای از یک حسگر الکترونیکی فوق العاده نازک برای ارزیابی دیجیتالی روابط بین دندان های بیمار استفاده می کند. این دستگاه کمک می کند تا تماس های زودرس بین دندان ها، نیروهای زیادو روابط بین سطح جونده دندان های دو فک شناسایی شود.
ابزاری رایانه ای است که می تواند داروی بی حسی را به روشی آهسته و هوشمند تزریق کند. این ابزار در بین کسانی که از آمپول و دندانپزشکی ترس دارند بسیار محبوب است. احساس دردی که اغلب با تزریق دارو همراه است در نتیجه فشار مایع تزریق شده و نه خود سوزن ایجاد می شود. تزریق آرام و ملایم همراه با The Wand اغلب تزریق را بدون درد می کند و از ایجاد حس ناخوشایند بی حسی در لب ها، گونه ها و زبان جلوگیری می کند.
تصویربرداری فلورسانس می تواند به متخصصان دندانپزشکی کمک کند تا ناهنجاری ها و نشانه های سرطان را که ممکن است با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نباشند، مشاهده کنند. وقتی بیماری ها با استفاده از این ابزار زود تشخیص داده می شوند، می توانند در مراحل اولیه درمان شوند، پیش آگهی بهبود یافته و سرعت بهبودی فرد افزایش پیدا کند.
این نوآوری نسبتاً جدید هنوز به طور گسترده مورد استفاده قرار نگرفته است. راهنمای جراحی (surgical guide) نقش مهمی درتشخیص و تعیین موقعیت و زاویه ی مناسب قرارگیری ایمپلنت دارد. برای تهیه ی آنها اسکن دندان ها و CBCT به وسیله ی نرم افزار بر روی هم ادغام می شوند و بهترین مکان برای قرار گیری ایمپلنت مشخص می شود. راهنماهای جراحی میزان خطاهای احتمالی در هنگام جراحی کاشت ایمپلنت را به شدت کاهش می دهند.
جراحی های روباتیک دیگر رویا نیستند و امروزه بسیار کاربردی و در حال پیشرفت هستند. اخیراً از جراحی با کمک ربات برای کاشت ایمپلنت دندان استفاده می شود. این روبات های هوشمند از استقلال بالایی برخوردار هستند و می توانند در طی مراحل عمل جراحی به طور خودکار تنظیم شوند و کارهای جراحی را مستقیماً بر روی بیماران بدون هیچ گونه کنترل آشکار جراح انجام دهند.
با استفاده از تصاویر CBCT، اسکنرهای داخل دهانی و نرم افزارهای مخصوص طرح درمان، طراحی می شود و به روبات جراحی منتقل می شود. این روبات دارای یک بازوی هدایت و یک بازوی کنترل است. بازوی کنترل به سمت مقابل ناحیه ی جراحی متصل می شود و حرکات بیمار را کنترل می کند و در صورت لزوم بازوی هدایت را متوقف می کند.
تا مدتی قبل، سوابق دندانپزشکی به صورت نسخه های فیزیکی بودند که در کمد های پرونده نگهداری می شدند. فناوری های جدید باعث بهبود زمانبندی، دسترسی آسان به سوابق درصورت نیاز شده است و در صورت لزوم، اشتراک گذاری اطلاعات بیمار بین متخصصین را ساده می کند.
توسعه فناوری ها و تکنیک های جدید در دندانپزشکی مزایای مختلفی را برای بیماران فراهم می کند. این شامل:
دندانپزشکان می توانند از تکنیک های دندانپزشکی دیجیتال برای شناسایی دقیق، تشخیص و درمان بیماری های دهان در مراحل اولیه آن استفاده کنند. بر خلاف تصاویر اشعه ایکس سنتی، تصاویر رادیوگرافی دیجیتال و اشعه ایکس CBCT قابلیت بزرگ نمایی دارند . به همین دلیل، آنها می توانند وضعیت دقیق دندان ها و آناتومی دهان را نشان دهند.
ساخت پروتزهای دندانی به روش سنتی آن به زمانی حدود یک تا دو هفته و گاهی بیشتر از این نیاز دارد. امروزه با روش های دیجیتال دندانپزشک قادر است در همان جلسه، پروتز شما را طراحی و آماده کند. با این روش و با کم کردن تعداد جلسات مراجعه به دندانپزشک، می توان در در وقت و هزینه صرفه جویی کرد. علاوه بر این، تصاویر دیجیتالی بلافاصله برای لابراتوارهای پروتزهای دندانی و ارائه دهندگان بیمه در دسترس هستند. همچنین، بیماران مجبور نیستند منتظر چاپ و ظهور تصاویر بمانند و به راحتی می توانند آنها را بر روی صفحه مشاهده کنند.
اغلب مواقع قالب گیری از دهان به روش سنتی آن برای بیماران ناراحت کننده است. امروزه و با تکنولوژی های جدید به جای قالب گیری از دندان ها، دندانپزشک شما می تواند به راحتی با اسکنر سه بعدی دندان های شما را اسکن کند. این بدان معناست که شما دیگر نیازی به گاز گرفتن مواد و یا قرار دادن تری های قالب گیری بزرگ و حجیم در دهان خود ندارید. به طور کلی،برای بسیاری از بیماران استفاده از اسکنر های داخل دهانی بسیار راحت تر می است.
تصویربرداری دیجیتالی به دندانپزشکان این امکان را می دهد تا با سایر متخصصان و آزمایشگاه ها و لابراتوار های پروتز های دندانی همکاری کنند. علاوه بر این، می توان اسکن های سه بعدی دندان را برای مشورت فوری در مورد اقدامات و ترمیم ها به سایر همکاران ارسال کرد.
محدودیت اصلی در دندانپزشکی دیجیتال هزینه است. فناوری های جدید اغلب به سرمایه گذاری و هزینه بالایی نیاز دارد.
از دیگر مشکلات رایج در استفاده از فناوری جدید عدم تمایل دندانپزشک و تیم همکار آنها برای آموزش کافی است. برخی از پزشکان یک فن آوری جدید را خریداری می کنند، اما زمان کافی برای مطالعه کتابچه راهنمای آن و آموزش در مورد نحوه کارایی این فناوری اختصاص نمی دهند . این موضوع در اغلب مواقع منجر به شکست و مهجور شدن این تکنولوژی های جدید می شود.
فن آوری های دیجیتال همچنان به تلاش دندانپزشکان برای اطمینان از اینکه بیماران تحت راحت ترین شرایط بهترین درمان ممکن را دارند، کمک می کنند. برای اطلاعات بیشتر با دندانپزشک خود در مورد فناوری هایی که آنها برای کشف تأثیر آنها در درمان های بهداشت دهان و دندان شما استفاده می کنند صحبت کنید.